Box 3, wat nu?
Onlangs heeft de Hoge Raad de zogenaamde spaartax onwettig verklaard. Voor de overheid ontstaat nu een probleem, aangezien deze belasting op vermogen een kleine 5 miljard euro per jaar opleverde. De toch al geplaagde belastingdienst zal met een relatief eenvoudige oplossing moeten komen, want om voor enkele miljoenen belastingplichtigen individueel vast te stellen hoeveel belasting ze terugkrijgen is feitelijk ondoenlijk.
Verwarrende namen
De diverse benamingen van wat gemakshalve wel de 'spaartax' wordt genoemd, wekken niet zelden verwarring. Deze – inmiddels opgeschorte – belasting wordt ook wel vermogensbelasting genoemd, maar Nederland heeft sinds het jaar 2001 in naam geen echte vermogensbelasting meer. De meer zuivere term vermogensrendementsheffing dekt de lading beter. Het gaat immers om de opbrengst van je vermogen. Die opbrengst wordt vervolgens bij je inkomen opgeteld en belast. In feite hebben – of liever: hadden – we dus met een onderdeel van de inkomstenbelasting te maken.
Welk vermogen?
Het belastbaar vermogen vinden we in box 3. Daar staan niet alleen de spaarrekeningen, maar ook beleggingen in bijvoorbeeld aandelen en obligaties en het bezit aan onroerend goed, zoals een tweede woning. Eventuele (hypotheek)schulden worden in mindering gebracht. De eerste 50.000 euro zijn vrij van belasting, voor een stel het dubbele. Voor de duidelijkheid: de eigen (eerste) woning en daarop rustende schulden maken geen onderdeel uit van het belastbaar vermogen. Het huis waarin je zelf woont zit in box 1.
Het is deze variant, met een door de fiscus zelf bedachte opbrengst, die onlangs door de Hoge Raad verboden werd. Overigens moet de omvang van de vermogensrendementsheffing niet worden overdreven. Als je een vermogen van 200.000 euro had, bedroeg de uiteindelijk af te dragen belasting daarover voor een stel zo'n 600 euro.
Naar een oplossing?
Wat nu? Moeten we terug naar een echte vermogensbelasting zoals we die in Nederland vóór 2001 kenden? Linkse partijen als de PvdA en GroenLinks lijken die kant op te willen. Zo'n belasting wordt echter vaak als onrechtvaardig gezien. Vooral omdat bij een echte vermogensbelasting even grote vermogens precies even zwaar worden belast en dat terwijl het ene vermogen een veel hogere opbrengst kan hebben dan het andere.