De financiële markten zijn momenteel onrustig door problemen bij banken, veroorzaakt door het faillissement van de Silicon Valley Bank en de problemen bij Credit Suisse, dat snel overgenomen is door branchegenoot UBS. Deze situaties brachten bij veel beleggers herinneringen naar boven aan de financiële crisis van 2008, toen de val van Lehman Brothers een kettingreactie teweegbracht die wereldwijd grote financiële instellingen trof. Hoewel de situatie in 2023 duidelijk anders is dan destijds, kan een vertrouwenscrisis tussen burgers en banken, of tussen banken onderling, altijd leiden tot een existentiële financiële crisis. Dat is de aard van het systeem.
Het goede nieuws is dat toezichthouders sinds 2008 de eisen die ze aan banken stellen aanzienlijk hebben aangescherpt. Bovendien weten centrale banken dat ze onmiddellijk moeten ingrijpen om de liquiditeit op de markt te behouden bij een dreigende crisis. Dit brengt nu een extra uitdaging met zich mee, omdat het recente beleid van centrale banken juist gericht is op het afkoelen van de inflatie en de economie door middel van renteverhogingen.
Een voorbeeld van hoe het snel oplopen van de kapitaalmarktrente banken kan treffen, is te zien in het voorbeeld van de Amerikaanse Silicon Valley Bank (SVB), dat door een bankrun in maart failliet ging. Net als andere beleggers leed de SVB verliezen omdat de waarde van de obligaties op de balans daalde door de recente rentestijgingen. Om besmetting en een bankencrisis in het systeem te voorkomen bracht de Amerikaanse centrale bank FED snel de benodigde liquiditeit in het systeem. In de grafiek is te zien dat het beleid van verkrappen en afbouw van de balanspositie van de FED daardoor tijdelijk is gepauzeerd.
